Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός

"Παρά το γαίμαν τους πολλούς
εν’ κάλλιον του πισκόπου..."


Βιογραφικά:

Ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός γεννήθηκε το 1756 στο χωριό Στρόβολος, στην επαρχία Λευκωσίας. Σε μικρή ηλικία μπήκε δόκιμος στο μοναστήρι του Μαχαιρά, όπου έμαθε τα πρώτα γράμματα. Αργότερα μετακινήθηκε στο Μετόχι του μοναστηριού στον Στρόβολο κι έτσι είχε την ευκαιρία να φοιτά στην “Σχολή Ελληνικών Γραμμάτων και Μουσικής”, η οποία βρισκόταν στην Λευκωσία. Το 1781 χειροτονήθηκε διάκονος και το 1783 πήγε μαζί με άλλο ιερωμένο του Μοναστηριού στην Μολδοβλαχία για έρανο υπέρ της μονής Μαχαιρά. Στις παραδουνάβιες ηγεμονίες, παρέμεινε συνολικά 19 χρόνια, χειροτονήθηκε ιερομόναχος και φοίτησε σε Ελληνική σχολή του Ιασίου.
Επέστρεψε στην Κύπρο το 1802, όπου μετά από σύντομη διαμονή στο μοναστήρι του Μαχαιρά και στο Μετόχι του στον Στρόβολο, έγινε Οικονόμος στην Αρχιεπισκοπή. Το 1810 χειροτονήθηκε Αρχιεπίσκοπος Κύπρου και ανέλαβε έργο της εξόφλησης των υπέρογκων χρεών της Αρχιεπισκοπής. Εν τούτοις δεν δίστασε να δαπανήσει για την ίδρυση “Ελληνικής Σχολής” (στα ανατολικά του κτηρίου της Αρχιεπισκοπής), η οποία εξελίχθηκε αργότερα στο Παγκύπριο Γυμνάσιο. Ταυτόχρονα, ενίσχυσε τα μοναστήρια, φρόντισε την καταπολέμηση της ακρίδας και συνέβαλε στην είσπραξη των φόρων των οθωμανικών αρχών κατά τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγονται οι βιαιότητες τους εις βάρος των Χριστιανών. Επίσης, κατόρθωσε να βελτιώσει τα οικονομικά της Αρχιεπισκοπής.


Ο Εθνομάρτυρας Κυπριανός και η επανάσταση του 1821:

Ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και βρισκόταν σε επαφή με τον Αλέξανδρο Υψυλάντη. Συνέδραμε υλικά και ηθικά στον αγώνα της Εθνεγερσίας. Μετά όμως από την ανακάλυψη επαναστατικών προκηρύξεων, ο Αρχιεπίσκοπος, οι Μητροπολίτες και μεγάλος αριθμός προκρίτων θεωρήθηκαν από τον Τούρκο Διοικητή της Κύπρου Κιουτσούκ Μεχμέτ ένοχοι.
Ο Αρχιεπίσκοπος συνελήφθη και ενώ είχε δυνατότηα να σωθεί, καταφεύγοντας στα “κουσουλάτα” (προξενεία) της Λάρνακας και από εκεί διαφεύγοντας στο εξωτερικό, παρέμεινε για να μην εγκαταλείψει το ποίμνιό του. Η περήφανη στάση του και η υπευθυνότητα απέναντι στο ποίμνιό του αγγίζουν το μεγαλείο.
Ο Κυπριανός απαγχονίστηκε στις 9 Ιουαλίου 1821 στην πλατεία Σεργαίου της Λευκωσίας, ενώ οι Μητροπολίτες και 486 πρόκριτοι και ανώτεροι κληρικοί αποκεφαλίστηκαν.
Τα οστά των Εθνομαρτύρων φυλάσσονται στο Μαυσωλείο που βρίσκεται σοτν Ιερό Ναό Παναγίας Φανερωμένης.


Η θυσία του Αρχιεπισκόπου:

Η θυσία του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού ήταν πράξη πατριωτισμού. Η θυσία του έγινε σπόρος που έφερε καρπό πολύ κι έτσι ο Εθνομάρτυρας κέρδισε την αθανασία στη συλλογική μνήμη του Ελληνισμού. Ακτινοβόλο παραμένει το παράδειγμα του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού που, ενώ είχε τη δυνατότητα να φύγει και να σωθεί, προτίμησε να υποστεί τον δι’ αγχόνης θάνατο για να μην προκαλέσει την εκδικητική μανία των Τούρκων σε βάρος του λαού.
Ως εθνική παρακαταθήκη θα παραμείνουν οι στίχοι που ο Βασίλης Μιχαηλίδης βάζει στο στόμα του Αρχιεπισκόπου ΚΚυπριανού, όταν ο Τούρκος Κιόρογλου τον προειδοποιεί για το θάνατό του και του προτείνει να κρυφτεί, να φύγει και έτσι να σωθεί. Ο Αρχιεπίσκοπος δε διστάζει. Ο πειρασμός νικιέται αμέσως στην ψυχή, χωρίς ενδοιασμούς και εσωτερική πάλη.
“Δεν φεύκω Κιόρογλου, γιατί, αν φύω, ο δευκός μου εννά γενεί θανατικόν εις τους Ρωμιούς του τόπου. Παρά το γαίμαν των πολλών, έν’ κάλλιον του πισκόπου”.


“Η ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ έν’ φυλή συνότζιαιρη του κόσμου,
Κανένας δεν εβρέθηκεν για να την ιξηλείψει,
Κανένας γιατί σσιέπει την που τα ‘ψη ο Θεός μου.
Η ΡΩΜΙΟΣΥΝΗ εννά χαθεί, όντας ο κόσμος λείψει…”

Βασίλης Μιχαηλίδης